به گزارش اصفهان زیبا؛ مالیات بر عایدی سرمایه یکی از ابزارهای مؤثر در نظام‌های مالیاتی مدرن است که با هدف کنترل سوداگری، توزیع عادلانه ثروت و هدایت سرمایه‌ها به سمت فعالیت‌های مولد طراحی شده است.
این مالیات بر سود حاصل از فروش دارایی‌های سرمایه‌ای مانند املاک، زمین، طلا، ارز، خودرو و برخی اوراق بهادار وضع می‌شود و تفاوت آن با مالیات بر درآمد در این است که فقط در هنگام نقل‌وانتقال مالکیت و کسب سود اعمال می‌شود. CGT در بسیاری از کشورها، با نرخ‌های پلکانی و بر اساس مدت‌زمان نگهداری دارایی محاسبه می‌شود؛ به‌طوری‌که در آمریکا سود کوتاه‌مدت مشمول مالیات بر درآمد عادی و سود بلندمدت با نرخ‌های ترجیحی ۰، ۱۵ یا ۲۰درصد محاسبه می‌شود. در بریتانیا نیز نرخ CGT بین ۱۰ تا ۲۸ درصد است و برای خانه اول معافیت‌هایی در نظر گرفته شده.
آلمان، سیاست معافیت املاک پس از 10سال نگهداری را در پیش گرفته و در ترکیه نیز فروش دارایی پیش از پنج سال از خرید، مشمول مالیات بین ۱۵ تا ۳۵درصد می‌شود. در ایران نیز این موضوع از سال‌ها پیش مطرح بوده و در سال‌های اخیر، به‌ویژه با تصویب کلیات آن در مجلس، به آغاز فرایند اجرایی‌شدن، نزدیک شده است. مالیات بر عایدی سرمایه، مالیاتی است که دولت از مازاد ارزش دارایی در زمان فروش نسبت به زمان خرید (به‌اصطلاح عملیات سفته‌بازی یا سوداگری در بازار) دریافت می‌کند؛ یعنی اگر فردی ملک، خودرو یا سایر دارایی‌های مشمول را با قیمتی خریداری کرده باشد و طی بازه زمانی مشخص‌شده در این طرح، با قیمت بالاتری بفروشد، مازاد قیمت (عایدی) مشمول مالیات می‌شود. اهداف اصلی این طرح شامل کاهش فعالیت‌های سوداگرانه در بازارهایی مثل مسکن، خودرو، ارز و طلا، کاهش تورم دارایی و جلوگیری از افزایش مصنوعی قیمت‌ها، هدایت سرمایه‌ها به سمت تولید و بازارهای مولد، افزایش درآمدهای پایدار دولت و ایجاد عدالت مالیاتی است.
دارایی‌های مشمول طرح مالیات بر عایدی سرمایه نوع دارایی مشمول مالیات توضیحات املاک به‌ویژه املاک دوم به بعد خودرو خودروهای غیرمصرفی یا لوکس طلا و سکه به‌شرط بالابودن حجم معاملات ارز برای معاملات قابل‌رصد و حجیم سهام و اوراق بهادار سود سرمایه‌ای از بازار سرمایه معمولا مشمول نیست.
طرح CGT دارای معافیت‌هایی برای جلوگیری از فشار بر اقشار متوسط و پایین جامعه است و مواردی که مشمول نخواهد شد، عبارت‌اند از: منزل اول خانوار که در آن سکونت دارد، خودروی شخصی اول به‌شرط استفاده معمول، معاملات ارث و هبه (تا حدی)، دارایی‌های تولیدی یا مرتبط با کسب‌وکارها و املاک با نگهداری طولانی‌مدت (مثلا بیش از پنج سال) در برخی نسخه‌ها دارای معافیت یا نرخ کمتر هستند.
دارایی وضعیت معافیت خانه اول خانوار معاف خودروی اول خانوار معاف طلاهای کم‌مقدار (برای مصرف شخصی) معاف ارث و هبه معمولا مشمول نیست؛ مگر در فروش بعدی سهام بورسی مشمول قوانین خاص خود در بازار سرمایه است کسب‌وکارها و دارایی‌های تولیدی مشمول CGT نیستند (به‌جای آن مشمول مالیات عملکرد هستند.)
فرمول کلی محاسبه عایدی سرمایه به این صورت است که قیمت فروش دارایی از قیمت خرید آن و هزینه‌های قانونی و نگهداری آن دارایی کسر می‌شود و پس از محاسبه عایدی خالص، نرخ مالیات مشخص‌شده (مثلا ۲۰درصد یا پلکانی) بر آن اعمال می‌شود.
