اصفهان؛ دریایی از فرصت در دل فلات مرکزی ایران

از قنات تا کارگو؛ شکل‌گیری یک بندر بی‌دریا

اگرچه اصفهان از دریا دور است، اما شبکه‌ای غنی از رودخانه‌ها، چشمه‌ها، قنات‌ها و استخرهای ذخیره، ظرفیتی کم‌نظیر برای پرورش آبزیان در آن ایجاد کرده است.

• غرب و جنوب استان (فریدونشهر، چادگان، گلپایگان، سمیرم): پایگاه اصلی پرورش ماهیان سردآبی مانند قزل‌آلا با آب‌های شیرین و روان.

• شرق استان (ورزنه، هرند، خور، بیابانک): محل پرورش ماهیان گرم‌آبی و گونه‌های سازگار با آب‌های لب‌شور.

نتیجه این تنوع جغرافیایی:

• تولید سالانه بیش از ۱۰,۷۰۰ تن ماهی خوراکی در سال گذشته.

• پیش‌بینی رشد ۵ درصدی و رسیدن تولید به حدود ۱۱,۰۰۰ تن در سال جاری.

• سهم ۹,۰۰۰ تنی قزل‌آلا و مابقی مربوط به کپورماهیان و گونه‌های خاویاری.

به گفته محمدرضا عباسی، مدیر شیلات اصفهان: «اصفهان دریا ندارد، اما خودش یک ساحل دریا است.»

بازار پویا؛ اصفهان، بارانداز مرکزی ماهی ایران

اصفهان امروز تنها یک تولیدکننده نیست، بلکه به کانون توزیع و تجارت آبزیان کشور بدل شده است.

• ارسال ماهی‌های پرورشی استان به سایر بازارهای داخلی.

• ورود ماهی‌های دریایی جنوب (بوشهر، هرمزگان، چابهار) به اصفهان و توزیع آن به سراسر ایران.

• فعالیت بارانداز بزرگ آبزیان برای تخلیه و بسته‌بندی مجدد ده‌ها تن ماهی در روز.

• عرضه ۳۰ تا ۳۵ گونه ماهی خوراکی در بازار اصفهان.

• صادرات هوایی ماهی و میگوی منجمد از فرودگاه بین‌المللی اصفهان به کشورهایی مانند روسیه، امارات و کویت.

نگاهی به آمار صادرات در شش ماهه نخست امسال

این آمار گویای نقش بی‌بدیل اصفهان در صادرات است:

پیشتازی در تولید ماهیان زینتی؛ اشتغال در دل خانه‌ها

اصفهان در این حوزه نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد:

• تولید ۸۱ میلیون قطعه ماهی زینتی در سال گذشته.

• پرورش بیش از ۱۲۰ گونه مختلف.

• حضور ۶۰۰ تا ۷۰۰ واحد فعال (عمدتاً خانگی و خرد) و ایجاد اشتغال برای بیش از ۲,۰۰۰ نفر.

• کاشان به عنوان قطب نخست کشور در این حوزه.

• صادرات ۷۰ درصد از تولیدات به استان‌هایی مانند تهران و کشورهایی مانند عراق، ترکیه و عمان.

• در دست احداث شهرک تخصصی ماهیان زینتی کاشان با ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی که ظرفیت تولید را دو برابر خواهد کرد.

نوآوری در زنجیره تولید: از تخم چشم‌زده تا فرآوری

اصفهان زنجیره تولید را به طور کامل بسته است:

1. خودکفایی در تولید تخم چشم‌زده قزل‌آلا: که پیش از این وارداتی بود. صادرات ۱.۳ میلیون قطعه به تاجیکستان، قزاقستان و افغانستان.

2. تولید خوراک و پودر ماهی از ضایعات: صادرات ۵۰۰ تن پودر ماهی و ۱,۸۰۰ تن خوراک ماهی به عراق و تاجیکستان.

این مدل، الگویی برای سایر استان‌های غیرساحلی کشور محسوب می‌شود.

بهره‌وری آب؛ کلید موفقیت در دل کم‌آبی

محمدرضا عباسی دلیل این موفقیت را اینگونه توضیح می‌دهد:
«پرورش ماهی موجب افزایش مصرف آب نمی‌شود، بلکه از آب، پیش از ورود به چرخه کشاورزی، استفاده بهینه و ایجاد ارزش افزوده می‌کند.»

مکانیزاسیون و فناوری‌های جدید نیز باعث افزایش دو تا سه برابری تولید در بسیاری از مزارع شده است.

چشم‌انداز آینده و فرصت‌های سرمایه‌گذاری

• سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و زودبازده: گونه‌هایی مانند قزل‌آلا (۵ تا ۸ ماه)

• سرمایه‌گذاری بلندمدت: گونه‌هایی مانند ماهیان خاویاری (تا ۸ سال)

سخن پایانی:
اگرچه اصفهان دریا ندارد، اما ظرفیت‌هایش در حوزه شیلات چنان گسترده شده که اکنون «دریایی در دل خاک» ساخته است؛ دریایی از فرصت، دانش و ارزش افزوده برای ایران.