به گزارش اصفهان زیبا؛ اهداف حمایتی، نحوه شکلگیری و روند تکامل نهادهای توسعه کسبوکار، ساختار سازمانی و نحوه همکاری نهادهای توسعه کسبوکار، قوانین، برنامهها و ابزارهای حمایتی سازمانها در کشورهای توسعهیافتهای همچون آمریکا، ژاپن، کره جنوبی و کشورهایی که در حمایت از کسبوکارهای کوچک و متوسط سابقه طولانی دارند مانند هند و ترکیه متفاوت است.
بستر و زمینه ایجاد نهادهای ویژه حامی کسبوکارهای کوچک در اکثر کشورهای موردبررسی، بروز دوگانگی میان بنگاههای بزرگ و کوچک بوده است. رسیدن به رشد اقتصادی بالا در کشورهای ایالاتمتحده آمریکا، ژاپن و کره جنوبی با تکیهبر بهرهوری و صرفه مقیاس بنگاه بزرگ و عدم تعادلهای منطقهای، بهویژه در هند و آمریکا موجب شکلگیری فضای انتقادی در حمایت بیشازحد کشورها از بنگاههای بزرگ و مناطق خاص و انحصارهای ایجادشده توسط بنگاههای بزرگ بوده است.
فشارهای اجتماعی و سیاسی، دولتها را مجبور به نهادسازی و قانونگذاری برای کسبوکارهای کوچک کرده است.کشورهای مختلف اهداف متنوعی را در حمایت از SMEها دنبال میکنند که متناسب با شرایط کشور و در ادوار زمانی مختلف گاهی تحول قابلتوجهی در اهداف صورت گرفته و متناسب با آنها ساختارها، برنامهها، قوانین، مقررات و … دستخوش تغییر میشوند.
در ژاپن و کره جنوبی در سالهای رشد بالای اقتصادی و در ابتدای مسیر توسعه عمدتا با نگاه سیاسیاجتماعی به بنگاههای کوچک و متوسط توجه شده و منطق اقتصادی در حاشیه بوده است و در دودهه اخیر با تمرکز بر ویژگیهای نوآوری و انعطافپذیری SMEها، حمایت از آنها با هدف رشد فرهنگ کارآفرینی، افزایش نوآوری، کسب فرصتهای جدید، دسترسی به بازارهای خارجی و بهبود وضعیت اشتغال افزایش یافته است.
ترکیه در دهه ۱۹۷۰ حمایتهای خود را از SMEها تحت معاهدات بینالمللی آغاز کرده و در حال حاضر عمدتا با هدف پیوستن به اتحادیه اروپا و در چارچوب اولویتهای بخشی و منطقهای به حمایت از SMEها میپردازد.
در ایالاتمتحده آمریکا و هند، اهداف اجتماعی و سیاسی در حمایت از کسبوکارهای کوچک همواره در اولویت بودهاند. آمریکا در سابقه هفتادساله خود در حمایت از کسبوکارهای کوچک بهدنبال تقویت رقابتپذیری، ایجاد فرصتهای عادلانه برای کسبوکارها و حمایتهای اجتماعی در شرایط بحرانی مانند رکود اقتصادی یا شیوع کرونا داشته است. هند در سابقه پنجاهساله خود در حمایت از بنگاههای خرد، کوچک و متوسط بهدنبال اهداف اجتماعی مانند توسعه اشتغال روستایی، کاهش عدم تعادلهای منطقهای و توزیع عادلانهتر درآمد بوده است.
در مقابل ژاپن، کره جنوبی و ترکیه همواره تلاش کردهاند از SMEها در مسیر رشد اقتصادی استفاده کنند. ژاپن و کره جنوبی در سالهای ابتدایی توسعه، با تمرکز بر حمایت از بنگاههای بزرگ و بدون داشتن نگاه مستقل به SME، با حمایت از پیمانکاری فرعی بهدنبال افزایش کارایی بودهاند.
بر اساس اطلاعات گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، در همه کشورهای موردبررسی نهاد اصلی و سیاستگذار برای توسعه کسبوکارهای کوچک، یک نهاد دولتی متمرکز بوده و در حوزه اجرا از بازوهای اجرایی منطقهای یا ایالتی استفاده شده است. بخش خصوصی نیز در اجرای سیاستهای حمایتی بهویژه در ارائه خدمات آموزشی و مشاورهای کمک کرده است.
در کشورهای ژاپن، ترکیه و کره جنوبی که عمدتا اهداف اقتصادی مانند رشد تولید و افزایش بهرهوری در اولویت بودهاند، نهاد توسعهدهنده کسبوکار ابتدا ذیل وزارت صنعت تشکیل شده و در ترکیه و ژاپن باوجود گسترش خدمات به همه کسبوکارهای کوچک و متوسط ساختار جداگانهای از وزارت صنعت ایجاد نشده است. همچنین حمایت از SMEها در همه کشورهای موردبررسی به پشتوانه قوانین و مقررات انجام میشود و در صورت تغییر رویکرد و اهداف حمایتی، قوانین و مقررات در طول زمان اصلاح شدهاند. حمایت از SMEها با اهداف اقتصادی در کشورهای ژاپن، کره جنوبی و ترکیه گزینشی بوده و شامل عموم بنگاهها نبوده است. معیارهایی همچون انطباق با استراتژی توسعهای صنعتی، برنامههای توسعه منطقهای و خوشهبندی، اشتغالزایی، دارابودن تخصص فنی، ظرفیت بالای رشد، قابلیتهای صادراتی، نوآوربودن، دارای فناوری و… بهنحوی در انتخاب SMEها مؤثر بودهاند.
