به گزارش اصفهان زیبا؛ بیمه یکی از مسائل مهم بنیانگذاران استارتاپهای اصفهان است. بسیاری از کسبوکارهای نوپا به دلیل فشار هزینهای بیمه در بدو تأسیس، قادر به بیمهکردن کارمندان و پرداخت حق بیمه کارفرما نیستند و به دلیل احتمال فراوان شکست کسبوکار بهواسطه ریسک فناوری، تمایلی به ثبت رسمی شرکت یا استخدام رسمی کارکنان خود ندارند.
قوانین سخت بیمهای برای استارتاپها
ماهیت استارتاپها باعث توسعه این کسبوکارها به شیوه آزادکاری، دورکاری یا فعالیتهای پارهوقت شده است؛ حالآنکه این شیوههای کاری در نظام تأمین اجتماعی به رسمیت شناخته نمیشوند و درنتیجه سابقه بیمه برای این افراد در نظر گرفته نمیشود (مگر بهصورت خویشفرما).
در کنار این موارد، نحوه برخورد سازمان تأمیناجتماعی با برخی کسبوکارهای جدید نظیر کسبوکارهای پلتفرمی نیز شفاف و مشخص نیست. برخی قوانین و احکام در خصوص تخفیفهای بیمهای کسبوکار نیز در کشور وجود دارد؛ اما به دلایل مختلف (نظیر تفسیر در اجرای قانون) بهطور کامل در همه شعب تأمیناجتماعی عملیاتی نمیشود.
بر اساس راهکاری که در این گزارش آمده است، برای حل این مشکلات، سازمان تأمیناجتماعی نقش مهمی دارد؛ بهطوریکه زیرساخت قانونی و مقررات سازمان تأمیناجتماعی تقویت شده و سازوکار مناسب برای بیمه افراد پارهوقت تعریف شود.
چالشهای بیمهای استارتاپها
مرتضی یراقی، فعال استارتاپی، در گفتوگو با «اصفهانزیبا» در خصوص چالشهای بیمه استارتاپها میگوید: «در نظام بیمه برای کسبوکارهای نوپا هیچ قوانینی بهصورت جداگانه و به اقتضاهای آنها وضع نشده است؛ مثلا پرداخت حق بیمه برای این کسبوکارها با کسبوکارهای بالغ یکسان است.»
این فعال استارتاپی ادامه میدهد: «برای آزادکارها و فعالیتهای دورکاری و پروژهای تنها راهکار انعقاد قراردادهای پیمانکاری منفرد بوده و این در حالی است که بسیاری از استارتاپها در سالهای اول و دوم زیانده هستند و فعالیت پروژهمحوری ندارند و با خطاها و هزینههای فراوانی مواجه میشوند و درواقع کل سرمایه موجود خود را باید در کسبوکارشان صرف کنند.»
به عقیده او، این مشکلات منجر به جلوگیری از ثبت شرکتهای نوپا و فعالیتهای غیررسمی آنها و ایجاد هزینههای تحمیلی و بالاسری زاید در شروع فعالیت کسبوکار میشود.یراقی خاطرنشان میکند: «در ترازنامه مالی، این شرکتها که زیانده هستند، مالیات بر بیمه، هزینهای مضاعف و بدون درنظرگرفتن شرایط این کسبوکارهاست.»او تصریح میکند: «با توجه به نمودار رشد، این کسبوکارها همگی در سالهای اول در دره مرگ هستند و این شرایط باعث مرگ زودرس این کسبوکارها و ریسک بالا برای آنها میشود.» این فعال استارتاپی بیان میکند: «در نظام بیمهای هیچ سازوکاری برای استارتاپها تعریف نشده است و چرخه رشد کسبوکار این شرکتها عمدتا در سالهای ابتدایی زیانده است و با مسائل متعدد در بخش مشتری، محصول، ریسک بالا در نوآوری و عدم قطعیتها مواجه است. در این شرایط سازوکار بیمه باید بهگونهای باشد که برای برخی از این استارتاپها معافیت مالیاتی در نظر گرفته شود و تعرفهها کاهش پیدا کند.»
توسعه صنعت بیمه با استارتاپها
یراقی با تأکید بر نقش سازوکار بیمه در چگونگی فعالیت استارتاپها اظهار میکند: «باید مشوقهایی را برای سازمانهایی که میتوانند قراردادهایی را با شرکتهای نوپا و کسبوکارهایی که تازه وارد بازار میشوند، بسته به شرایط و قوانینی که در شرکتهای خلاق یا حتی قوانینی که برای شرکتهای استارتاپی در نظام صنفی تعریف شده است، منعقد کنند.» این فعال استارتاپی در خصوص این مشوقها میگوید: «مثلا ممکن است یکی از این مشوقها کاهش “مفاصاحساب” باشد. وقتی سازمانها ترغیب شوند با شرکتهای دانشبنیان یا استارتاپها قرارداد منعقد کنند، معاف از پرداخت حق بیمه مفاصا میشوند یا حتی امکان درنظرگرفتن دورههای تنفس برای این شرکتها باید وجود داشته باشد؛ درواقع حداقل در یکیدو سال اول این تعرفهها پایینتر باشد یا بهصورت دوره تنفس منظور شود.» یراقی خاطرنشان میکند: «اینها همه مسائلی هستند که نادیده گرفته شده و هنوز برای آنها سازوکار تعریف نشده است.»
عدم بهرسمیتشناختن افراد دورکار در نظام بیمهای
این فعال استارتاپی در خصوص شرکتهای استارتاپی که بهصورت پارهوقت هستند، بیان میکند: «بسیاری از شرکتهایی که در حوزه استارتاپ فعالیت دارند، با افرادی که بهصورت پارهوقت یا دورکار فعالیت میکنند، همکاری دارند. مسئلهای که وجود دارد، این است: طبق قراردادهای پیمانکاری منفرد یکسری شرایط وجود دارد که این افراد معاف از مالیات و بیمه شوند؛ اما افرادی که بهصورت پروژهای فعالیت میکنند، هیچوقت از سوابق و مزیتهای اجرای این قراردادها منفعت نمیبرند.» یراقی توضیح میدهد: «طبق چهارچوب اگر شرکت بخواهد این قراردادها را بهعنوان قراردادهای پیمانکاری منفرد در نظر نگیرد، باید حق بیمه پرداخت کند که موجب افزایش هزینههای شرکت میشود. از آن طرف، افراد پروژهای اگر بخواهند هزینه بالاتری اعلام کنند یا حق بیمه را در چهارچوب قرارداد در نظر بگیرند، بهعنوان قرارداد همکاری نمیشود. این افراد در بسیاری از مواقع در پروژههای کوتاهمدت کار میکنند که عمدتا استمرار ندارد و به دلیل شرایط و جایگاهی که برای آنها تعریف نشده است، به نسبت تعرفههای پایینتری دارند و همین منجر میشود عملا در این مسیر هیچ منفعتی نبرند و قوانین حمایتی برای آنها وجود نداشته باشد؛ ضمن اینکه استارتاپها هزینههای زیادی متحمل میشوند.»
راهحلهای رفع موانع استارتاپها
به عقیده این فعال استارتاپی، هنوز جای کار در حوزه استارتاپها وجود دارد و این شرکتها در حال تغییرات در ایجاد روندها هستند؛ اما برخی از این تغییرات به دلیل فقدان قوانین بالادستی، حمایتها و مشوقها عمدتا منجر به ارائه خدمات و سرویس نمیشود.
او ادامه میدهد: «پیشنهاد من این است که حاکمیت و دولت مشوقهایی را فراهم کنند تا خدمات با شرایط خاص ارائهشده و زمینه ورود افراد دورکار یا استارتاپها در این زمینه فراهم شود. به عقیده من، معاونت علمی بهواسطه بحث زیستبوم خلاق تا حدی توانسته است این شرایط را تسهیل کند؛ اما مشکلی که وجود دارد این است که مدیران ارشد سازمانهای دولتی متأسفانه آگاه نیستند.»
یراقی خاطرنشان میکند: «برای همین نیاز است در رابطه با این موضوع دستورالعملها و قوانین یا حتی آموزشهایی فراهم شود تا مدیران بتوانند با این شرایط آشنا شوند و بدانند اقتضاهای این کسبوکارها چیست و در مستنداتی که ارائه میشود، باید حداکثر همکاری و همراهی را داشته باشند؛ درضمن نگاهی که به شرکتهای بالغ با جریان درآمدی مرسوم وجود دارد، نسبت به استارتاپها که هزینه و ریسکهای زیادی را متحمل میشوند، تغییر کند؛ چهبسا منجر به عدم تداوم فعالیت آنها نیز بشود؛ پس این شناخت و آگاهی میتواند در این زمینه بسیار تأثیرگذار باشد.»
او میگوید: «ایجاد یک پیشخوان جامع برای ارائه انواع خدمات بیمهای مثل سایر کشورها یا ایجاد درگاه ملی بیمه که همه چیز شفاف و فرایندمحور و بهصورت مرحلهای قابلدسترس باشد، ضروری است.»
