در کارگاههای قدیمی اصفهان، دارهای قالی همچنان برپاست، اما دیگر از آن رونق و شور گذشته خبری نیست. فرش دستباف اصفهان، این میراث گرانبهای ایرانی که روزی در بازارهای جهانی زبانزد بود، امروز زیر بار تحریمها، سیاستهای نادرست و بیتوجهیها در حال نفسکشیدنهای آخر است.
بخش اول: اصفهان، مهد فرش اصیل ایرانی
شهبازی،رئیس اتحادیه فرش روستایی در گفت و گو با خبرنگار تیمچه:
اصفهان با بیش از ۱۲ سبک مختلف قالیبافی، همواره به عنوان پایتخت فرش دستباف ایران شناخته میشده است. از فرشهای نفیس ابریشمی گرفته تا طرحهای چشمنواز روستایی، هر کدام روایتی از هنر و ذوق ایرانی را در خود جای دادهاند.
ویژگیهای منحصربهفرد فرش اصفهان:
-
استفاده از رنگهای گیاهی طبیعی
-
طرحهای اصیل و منحصربهفرد
-
دوام و کیفیت بینظیر
-
تنوع سبکهای بافت
بخش دوم: آمارهای نگرانکننده
صنعت فرش دستباف اصفهان با چالشهای جدی روبرو است:
-
کاهش ۹۰ درصدی صادرات در دهه اخیر
-
سهم کمتر از ۲۰ درصدی در بازار داخلی
-
افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت مواد اولیه
-
مهاجرت ۶۰ درصدی بافندگان به مشاغل دیگر
بخش سوم: بافندگان، قربانیان خاموش
بافندگان فرش دستباف که روزی ستون اصلی این صنعت بودند، امروز در تنگدستی و بیتوجهی به سر میبرند:
-
عدم برخورداری از بیمه و تأمین اجتماعی
-
دستمزدهای ناچیز و ناکافی
-
نبود امکانات و حمایتهای دولتی
-
از بین رفتن انگیزه در نسل جوان
نقل قول تأثیرگذار:
“سالهاست که دار قالی پدری را نگه داشتهام، اما دیگر نمیارزد. دخترم ترجیح داد در یک کارگاه خیاطی کار کند تا حداقل بیمه داشته باشد.” – فاطمه، بافنده ۵۲ ساله اصفهانی
بخش چهارم: پیامدهای اجتماعی
افول صنعت فرش دستباف پیامدهای نگرانکنندهای دارد:
-
افزایش مهاجرت از روستاها به شهرها
-
رشد حاشیهنشینی در اصفهان
-
از بین رفتن مشاغل خانگی
-
خطر نابودی هنرهای سنتی
بخش پنجم: راهکارهای پیشنهادی
کارشناسان برای نجات این صنعت پیشنهاد میکنند:
-
حمایت مالی مستقیم از بافندگان
-
معافیتهای مالیاتی برای تولیدکنندگان
-
بازنگری در سیاستهای صادراتی
-
ایجاد بازارهای بینالمللی جدید
-
تبلیغات و معرفی بهتر محصولات
نتیجهگیری:
فرش دستباف اصفهان تنها یک کالای تجاری نیست، بلکه بخشی از هویت فرهنگی ایران است. نجات این هنر اصیل نیازمند عزم ملی و برنامهریزی دقیق است. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا باید شاهد مرگ تدریجی یکی از ارزشمندترین میراث فرهنگی کشورمان باشیم.
