صبحهای شهریور، دغدغهای تکراری را به میان میآورد: خرید لباس فرم مدرسه. لباسهایی که نماد یکدستی و نظم هستند، اما برای بسیاری از دانشآموزان و خانوادههایشان به چالشی سالانه تبدیل شدهاند. این گزارش، روایتهای مختلف این ماجرا از زبان مادران، اصناف، مدیران مدارس و یک تولیدکننده است.
گلایههای اصلی والدین از لباس فرم
در گفتوگو با چندین مادر، مهمترین دغدغهها حول چند محور میچرخد:
-
کیفیت پایین در برابر قیمت بالا: «باوجود قیمت زیاد، کیفیت مناسبی دریافت نمیکنیم. پارچهها زود رنگ میبازند و مجبوریم هرسال دوباره خرید کنیم.»
-
تأخیرهای آزاردهنده در تحویل: «گاهی تا اوایل مهر لباسها آماده نیست و بچهها مجبورند روزهای اول را با لباس غیررسمی به مدرسه بروند.»
-
پیچیدگی فرآیند خرید: «تا سال گذشته خیاط به مدرسه میآمد، اما امسال مجبوریم در سامانه ثبتنام کنیم که هم هزینهها را بیشتر کرده و هم روند را پیچیدهتر کرده است.»
-
فشار اقتصادی بر خانوادههای پرجمعیت: «این مسئله به خانوادههایی که چند فرزند مدرسهای دارند، فشار زیادی وارد میکند.»
نظارت اصناف: از آشفتگی گذشته تا سامانهی جدید
جواد محمدیفشارکی، مدیر بازرسی و نظارت بر اصناف استان، از تاریخچهای پرچالش میگوید:
-
مشکلات گذشته: همکاری مدارس با تولیدیهای غیرمجاز، قیمتگذاری غیرمنطقی و حتی اختلاف قیمت برای تأمین هزینههای مدرسه.
-
راهحل جدید: تشکیل کمیتهای برای ساماندهی و راهاندازی سامانهای یکپارچه.
-
تولیدیها قبل از ورود ارزیابی میشوند.
-
کیفیت پارچه، رنگ و قیمت نهایی در کمیتهای متشکل از نهادهای مختلف تصویب میشود.
-
-
آمار امسال: ۳۶۶ واحد تولیدی در سامانه معرفی و ۱۰۵۷ مدرسه با آنها قرارداد بستهاند.
-
راههای ثبت شکایت: شهروندان در صورت مشاهده تخلف میتوانند از طریق:
-
سامانه پوشاک مدارس
-
سامانه ۱۲۴
-
پیامرسان ایتا به شماره ۰۹۱۴۰۴۰۳۰۳۹
-
دیدگاه مدرسه: نظارت بهتر، اما انحصار آزاردهنده
نظرات معاونان آموزشی مدارس، دو روی متفاوت از ماجرا را نشان میدهد:
✅ نقطه نظر مثبت: نظارت باعث شفافیت شده
-
«در این روش جدید، صنف بر قیمتها نظارت جدی دارد. دیگر نمیتوان قیمت را خودسرانه افزایش داد.»
-
«رقابت بین تولیدکنندهها در سامانه، آنها را مجبور به ارایه کیفیت بهتر و قیمت منطقیتر میکند.»
❌ نقطه نظر منفی: انحصار و بیتوجهی به سلیقه دانشآموزان
-
«محدود کردن انتخاب مدارس به ۱۰-۱۵ تولیدی خاص، نوعی رانت است. چرا نباید از بین ۱۰۰ تولیدی انتخاب کنیم؟»
-
«طرحها تکراری و فاقد جذابیت است. دانشآموزان حتی حاضر نیستند با این لباسها عکس یادگاری بگیرند!»
-
«کیفیت پایین پارچه و دوخت، راحتی دانشآموز را تحت تأثیر قرار میدهد.»
تحلیل یک تولیدکننده: بین منافع کلان و کیفیت واقعی
مریم غلامعلیان، تولیدکننده پوشاک کودکونوجوان با ۱۰ سال سابقه، به عنوان یک متخصص و مادر، نکات تکاندهندهای را مطرح میکند:
محاسن لباس فرم:
-
کمرنگ کردن شکاف اقتصادی بین دانشآموزان.
-
ایجاد نظم و انضباط ظاهری در مدرسه.
معایب جدی و انحصار پرسود:
-
بازار سیاه و انحصار: «تقریباً همه مدارس مطرح شهر سفارشهایشان را به یک فروشگاه میدهند. این انحصار، فرصت اعتراض را از خانوادهها میگیرد.»
-
سودآوری سرسامآور: «یک مقنعه که برای تولیدکننده ۵۰ هزار تومان آب میخورد، به قیمت ۲۵۰ هزار تومان به خانواده فروخته میشود!»
-
بیتوجهی به سلامت و روان دانشآموز: «جنس پلاستیکی و نامناسب لباسها باعث حساسیت پوستی و کاهش تمرکز میشود.»
-
نادیده گرفتن سلیقه نسل جدید: «لباسها نه راحت هستند و نه زیبا. دنیای امروز، دنیای مد است.»
راه حل چیست؟
غلامعلیان تأکید میکند: «امکان تولید لباسی با کیفیت مناسب، طراحی قابل قبول و رعایت شئونات وجود دارد. کلید حل مشکل، شکسته شدن انحصار و مطالبهگری خانوادهها است.»
جمعبندی نهایی
گزارش حاضر نشان میدهد که مسئله لباس فرم مدرسه، به سادگی «خرید یک دست لباس» نیست. این موضوع، در تقاطع مسائل اقتصادی، نظارتی، آموزشی و روانی قرار دارد. در حالی که نظام سامانهای جدید گامی به سوی شفافیت برداشته، به نظر میرسد شکاف عمیق بین خواست مصرفکننده (دانشآموز و خانواده)، توان تولیدکنندگان خوشنام و منافع بازیگران انحصاری، همچنان اصلیترین چالش پیشرو است. پاسخ به پرسش عنوان این گزارش، بیش از هر چیز به حل این تعارضات بستگی دارد.
