در آستانه سال تحصیلی جدید، دغدغه بسیاری از خانوادهها تهیه لوازمالتحریر باکیفیت، با قیمت مناسب و با طرحهای ایرانی-اسلامی است. اما به نظر میرسد مسیر برآورده کردن این خواسته هموار نیست. گزارش پیش رو به بررسی دلایل عدم برگزاری نمایشگاه تخصصی «ایراننوشت» در اصفهان میپردازد؛ موضوعی که میان متولیان این نمایشگاه و مسئولان نظارتی استان، اختلافنظرهای عمیقی ایجاد کرده است.
روایت یک دغدغه؛ از آرزو تا واقعیت بازار
مادری میگوید: «سال گذشته برای تهیه لوازمالتحریر دخترم مجبور شدم دفتری با طرح ساده بخرم، چراکه طرحها و نقشهای موجود در بازار مورد پسند من نبود.»
این دغدغه، موضوعی است که در چند سال گذشته در اصفهان حاشیهساز شده. پس از آنکه دو سال پیش در روزهای پایانی برگزاری نمایشگاه «ایراننوشت» این نمایشگاه تعطیل شد، دیگر در اصفهان برپا نشده است. در همین راستا، چرایی عدم برگزاری یازدهمین دوره این نمایشگاه را از نگاه تمامی طرفین بررسی کردهایم.
روایت متولی نمایشگاه: مانعتراشی و بهانهجویی
مهدی کلانتری، مدیرعامل یازدهمین دوره مجمع نوشتافزار ایرانی اسلامی، با اشاره به مشکلات پیشآمده میگوید: «ما امسال دیگر نمایشگاه را رها کردیم و هیچ درخواستی برای مجوز ندادیم. چراکه در شهرهای دیگر کشور همه دستگاهها همکاری میکنند، اما در اصفهان هر بار مانعتراشی میشود.»
ادعای قیمتهای پایینتر و سود ناچیز
وی استدلال مسئولان برای عدم مجوز را «بهانهجویی» میداند و میافزاید: «میگویند برگزاری نمایشگاه به ضرر مغازههاست. در حالی که قیمتهای ما پایینتر از سایر نمایشگاههاست. حتی اگر با صفر درصد سود هم کار کنیم، باز هم اجازه برگزاری نمیدهند.» به گفته او، گردش مالی این نمایشگاه تنها یک درصد کل بازار اصفهان است.
عدم تمایل مغازهداران برای محصولات ایرانی اسلامی
کلانتری در پاسخ به این پرسش که چرا محصولات خود را مستقیماً در مغازهها عرضه نمیکنند، توضیح میدهد: «ما ۱۳ سال است در این حوزه کار میکنیم و همه راهها را امتحان کردهایم. حتی پیشنهاد دادیم یک قفسه محصولات ما را برای آزمایش در فروشگاهشان بگذارند، اما قبول نکردند.»
انتقاد از سودهای نجومی بازار
او به وضوح به مشکل اصلی از نگاه خود اشاره میکند: «در بازار، عرف این است که مغازهدار بین ۱۰ تا ۱۵ درصد سود بکشد، اما واقعیت متفاوت است. مغازههای پایینشهر بین ۳۰ تا ۴۰ درصد و مغازههای بالاشهر حتی تا ۶۰ یا ۷۰ درصد روی اجناس اضافه میکنند. مشکل اصلی سود نمایشگاهها نیست، بلکه مقاومتهایی وجود دارد.»
روایت نهادهای نظارتی: تخلف، گرانفروشی و عدم پیگیری قانونی
اما روایت مسئولان نظارتی کاملاً متفاوت است.
تأکید بر ضرورت اخذ مجوز
محمدمهدی دهقان، معاون امور بازرگانی توسعه تجارت، میگوید: «وظیفه ما صدور مجوز است و امسال هیچ درخواستی از سوی ایشان به ما ارائه نشده است. مرجع اصلی صدور مجوز نمایشگاهها کارگروه تنظیم بازار استان است که تا این لحظه هیچ تقاضایی برای این نمایشگاه دریافت نکرده است.»
تخلفات مالی و جریمه سنگین
جواد محمدی فشارکی، مدیر بازرسی و نظارت بر اصناف استان اصفهان، به صورت شفافتری ادعاهای کلانتری را رد میکند. وی میگوید: «سه سال پیش ایشان بدون مجوز اقدام به برگزاری نمایشگاه کردند. تیمهای بازرسی با بررسی فاکتورها دریافتند که برخی کالاها با سودی نزدیک ۳۵ درصد عرضه میشوند، در حالی که سود مجاز برای نمایشگاهها حداکثر ۵ درصد است.»
او از حکم قطعی تعزیرات حکومتی برای این مجموعه خبر میدهد: «دو سال قبل، دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان جریمه برایشان صادر شده است.»
فلسفه نمایشگاه؛ فروش ارزانتر، نه موازیکاری
محمدی فشارکی هدف اصلی نمایشگاه را این میداند: «هدف از نمایشگاههای فوقالعاده این است که کالا با قیمت کمتر از بازار در اختیار مردم قرار بگیرد. نمایشگاه به این دلیل برگزار میشود که مردم در تعداد روز محدود بتوانند کالاها را با قیمتی کمتر از بازار خرید کنند.»
وی در پاسخ به ادعای سودهای ۷۰ درصدی نیز گفت: «این ادعا مبنای قانونی ندارد. ما هر جا شکایت بوده، بررسی کردهایم. ادعای سودهای نجومی دقیق نیست.»
راهحل پیشنهادی اصناف: معرفی واحدهای صنفی نمونه
مدیر بازرسی اصناف در پایان به راهحل جایگزین اشاره کرد: «با هماهنگی اتحادیه نوشتافزار، ۳۰ واحد صنفی دغدغهمند شناسایی و انتخاب شدند. این واحدها هم محصولات ایرانی ـ اسلامی عرضه میکنند و هم حاضر شدند سودشان را حتی از ۱۵ درصد قانونی هم کمتر کنند. این واحدهای صنفی همان نقشی را ایفا میکنند که نمایشگاه باید داشته باشد.»
روایت تولیدکننده و بازار؛ سلطنت ذائقه مصرفکننده
مسعود مسائلی، تولیدکننده لوازمالتحریر، از منظر دیگری به قضیه نگاه میکند.
کیفیت و تنوع؛ فاکتورهای اصلی
او میگوید: «واقعیت این است که نوشتافزار ایرانی در مقایسه با محصولات خارجی هنوز به آن سطح از کیفیت و تنوع نرسیده است. برای حدود دو نفر از هر ده مشتری، قیمت معیار اصلی است و بیشتر خریداران به دنبال طراحیهای فانتزی و انیمیشنهای مدرن هستند.»
تقاضای کم برای المانهای ایرانی
وی در مورد محصولات ایرانی-اسلامی معتقد است: «میزان تقاضا برای این نوع محصولات بسیار محدود است. تولیدکنندگان، چون با درخواست جدی مواجه نمیشوند، تمایلی به تولید گسترده ندارند. البته نمایشگاههایی همچون «ایران نوشت» میتوانند بستر مناسبی برای عرضه محدود این محصولات باشند.»
جمعبندی: یک بازار پیچیده با راهکارهای ناتمام
محمدجعفر ناظر، نایبرئیس اتاق اصناف، با اشاره به اینکه ۷۰ درصد بازار در دست تولید داخلی است، حرف آخر را میزند: «نمایشگاه فرصتی برای معرفی توان تولیدکنندگان داخلی است و نباید از آن غفلت کرد. اما نمایشگاهها ماهیت متفاوتی دارند. انتظار مردم این است که بتوانند اجناس را با تخفیف تهیه کنند. در غیر این صورت، نمایشگاه چه تفاوتی با سایر مغازهها خواهد داشت؟»
سخن پایانی
به نظر میرسد حل این معضل نیازمند عزمی جدی از دو طرف است. از یک سو، متولیان نمایشگاه باید شفافیت مالی و قیمتگذاری خود را افزایش داده و از مسیر کاملاً قانونی اقدام کنند. از سوی دیگر، مسئولان نظارتی نیز میتوانند با ایجاد بسترهای مناسب و تسهیل قوانین برای نمایشگاههای فرهنگیِ دارای صلاحیت، انرژی تولیدکنندگان دغدغهمند را به جای درگیری بروکراتیک، به سمت ارتقای کیفیت و ترویج فرهنگ ایرانی-اسلامی سوق دهند. تنها در این صورت است که هم صنف متضرر نمیشود، هم خانوادهها به خواسته خود میرسند و هم تولید ملی رونق میگیرد.
