نسخههای سنگین: درمان یا هزینه اضافی؟
دکتر هادی یزدانی، پزشک عمومی، در تحلیل این وضعیت میگوید:
«بیماران با این باور غلط مراجعه میکنند که نسخه پر از دارو، به ویژه آنتیبیوتیک و آمپول، نشانه درمان بهتر و تبحر پزشک است. این در حالی است که آنفلوانزا یک بیماری ویروسی است و آنتیبیوتیکها بر آن اثری ندارند.»
این فشار روانی از سوی بیماران، همراه با فرهنگ مصرفگرایی القاشده توسط تبلیغات، منجر به تجویز داروهای غیرضروری، مکملهای گرانقیمت و حتی داروهای گیاهی با اثربخشی نامشخص میشود. دکتر یزدانی هشدار میدهد:
«گاهی هزینه یک نسخه غیرضروری، معادل یک کیلو گوشت یا بخش قابلتوجهی از بودجه ماهانه یک خانواده است.»
ریشهیابی بحران: از فشار اقتصادی تا سیاستگذاری ناکارآمد
برای درک علل ساختاری این مشکل، پای صحبت دکتر محسن مصلحی، رئیس هیئتمدیره کانون انجمنهای صنفی گروه پزشکی استان اصفهان، نشستیم. او مشکل را چندبعدی میداند:
۱. سیاستگذاری متناقض و ناتمام
دکتر مصلحی به تضادهای آشکار در نظام سلامت اشاره میکند:
«از یک سو طرح تحول سلامت و از سوی دیگر نظام ارجاع و پزشک خانواده، بدون هماهنگی اجرا شدهاند. چهار تکلیف کلان سیاست سلامت (پرونده الکترونیک، راهنمای بالینی، قیمت تمامشده خدمات و نظام ارجاع) پس از سالها همچنان ناتمام ماندهاند.»
۲. فشار اقتصادی بر حلقه درمان
-
تأخیر طولانی پرداختهای بیمهای (گاهی ۹ تا ۱۲ ماه) به پزشکان و داروخانهها، آنها را تحت فشار مالی قرار داده و ممکن است به صورت غیرمستقیم به تجویزهای القایی دامن بزند.
-
فرهنگ مراجعه مستقیم به متخصص برای هر مشکل کوچک، که توسط تبلیغات رسانهای نیز تشویق میشود، هزینههای ویزیت و درمان را بهطور غیرضروری افزایش میدهد.
۳. ضعف نظارت و نبود نظام یکپارچه
به گفته دکتر مصلحی، در یک نظام سلامت منسجم، مسیر مراجعه مشخص و مدیریتشده است و پزشک بر اساس راهنمای بالینی عمل میکند. این نظام از درخواستهای آزمایش و تصویربرداری تکراری صرفاً به دلایل مالی جلوگیری میکند.
هزینه واقعی یک آنفلوانزا چقدر است؟
-
ویزیت آزاد پزشک عمومی: حدود ۲۳۰ هزار تومان
-
ویزیت آزاد پزشک متخصص: حدود ۳۲۰ هزار تومان
-
هزینه نسخه معمولی (داروهای ضروری): زیر ۱۰۰ هزار تومان
-
هزینه نسخه سنگین (شامل آنتیبیوتیک، تزریقات، مکملها): از ۵۰۰ هزار تا چند میلیون تومان
راه حل چیست؟ خروج از چرخه معیوب
هر دو کارشناس بر اجرای کامل و شفاف چهار ستون نظام سلامت تأکید دارند:
۱. پرونده الکترونیک سلامت
۲. راهنمای بالینی ملی
۳. شفافیت قیمت تمامشده خدمات
۴. نظام ارجاع و پزشک خانواده
اجرای این اصول میتواند:
-
مسیر درمان را برای مردم شفاف و هدایتشده کند.
-
حاشیهسازی و تجویزهای غیرضروری را کاهش دهد.
-
نظارت مؤثر را ممکن سازد.
-
در نهایت، بار مالی تحمیلشده بر خانوادهها را به حداقل برساند.
جمعبندی
افزایش هزینه درمان آنفلوانزا تنها یک عارضه است. بیماری اصلی، نظام سلامت ناکارآمد، فرهنگ درمانی معیوب و سیاستگذاریهای متناقض است. تا زمانی که ساختارها اصلاح نشود و آگاهی عمومی نسبت به درمان منطقی بیماریهای ویروسی افزایش نیابد، خانوادههای ایرانی همچنان مجبور خواهند بود برای یک سرماخوردگی ساده، بهای یک بیماری سخت را بپردازند.
