افزایش بیسابقه قیمت گوشت و لبنیات، دامداران و اتحادیههای صنفی را به صدا درآورده است. آنها میگویند ریشه این گرانی در سیاستگذاریهای نادرست دولت، از قیمتگذاری دستوری شیر تا سوءمدیریت در تأمین نهادههاست و هشدار میدهند ادامه این روند به تعطیلی دامداریها و بحران شدیدتر در آینده منجر خواهد شد.
-
هشدار دامداران: سیاستهای دولت عامل اصلی گرانی گوشت و لبنیات است.
-
قیمتگذاری دستوری: هزینه تولید هر کیلو شیر ۲۷ هزار تومان است، اما دولت آن را ۲۳ هزار تومان تعیین میکند.
-
نهادههای گران: قیمت نهادههایی مانند سبوس تا ۵۰ درصد افزایش یافته و ۶۰ درصد آن تحت کنترل دولت است.
-
درخواست اصلی: دامداران خواهان اختیار برای واردات مستقیم نهادهها و مدیریت بازار هستند و وعده میدهند با این کار قیمت برای مصرفکننده کاهش مییابد.
-
هشدار جدی: فشار هزینهها در حال نابودی دامداریهاست و حذف دام مولد، بحران کمبود و گرانی بیسابقه در آینده را در پی خواهد داشت.
تحلیل جزئیات بحران از زبان دامداران
۱. قیمتگذاری دستوری؛ زیان دامدار و فشار بر مردم
مجتبی عالی، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران، به شکاف بین هزینه واقعی تولید و قیمت دستوری اشاره میکند: «هزینه تولید هر کیلو شیر خام حدود ۲۷ هزار تومان است، اما دولت نرخ رسمی را ۲۳ هزار تومان تعیین میکند.» این اختلاف، هم به دامدار ضرر میزند و هم فشار نهایی آن به مصرفکننده منتقل میشود.
۲. سوءمدیریت در تأمین نهادهها
جواد آزاد، مدیرعامل اتحادیه دامپروری اصفهان، ریشه بحران را در بسته شدن ثبت سفارش واردات نهاده در زمان حساس میداند. به گفته او، این تصمیم باعث کمیابی و دو تا سه برابر شدن قیمت جو، مهمترین خوراک دام شد. از سوی دیگر، مجتبی عالی تأکید میکند که اگر اجازه واردات مستقیم به دامداران داده شود، قیمت تمامشده بهمراتب کمتر خواهد بود.
۳. هشدارها نادیده گرفته شد
دامداران میگویند بارها در مورد عواقب کمبود نهاده هشدار دادهاند، اما این هشدارها نادیده گرفته شده است. آزاد میگوید: «مسئولان با اتکا به آمارهای غلط گفتند تولید داخلی جو زیاد است، اما بازار به شدت آسیب دید.»
۴. سودجویی مافیای گوشت در آشفتگی بازار
جواد آزاد به صراحت از سودجویی “مافیای گوشت” در این شرایط انتقاد میکند: «هفته گذشته گوشت را از ما ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان خریدند. این یعنی دامدار تحت فشار است و واسطهها سود میبرند.»
راه حل پیشنهادی دامداران چیست؟
دامداران راه حل اصلی را در “واگذاری مدیریت بازار به اتحادیهها” میدانند. آنها معتقدند:
-
با تشکیل زنجیره تولید تا توزیع تحت مدیریت تشکلها، حداقل ۲۰ درصد از قیمت تمامشده کاسته خواهد شد.
-
حذف واسطهها و تأمین بهموقع نهادهها، هزینهها را کاهش میدهد.
-
این تجربهای موفق در دنیاست و با اجرای آن، مصرفکننده محصولات پروتئینی را ارزانتر تهیه خواهد کرد.
کلام آخر: به نظر میرسد حل معضل گرانی گوشت و لبنیات، بیش از آنکه در اختیار دامداران باشد، نیازمند تغییر رویکرد سیاستگذاران و اعتماد به متخصصان این صنف است. هشدار دامداران درباره عواقب ادامه وضع موجود، زنگ خطری است که نادیده گرفتن آن میتواند امنیت غذایی را با چالش جدی مواجه کند.
