مهدی شاکران،کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار تیمچه بیان کرد:
در سالهای اخیر، ساخت مجتمعهای تجاری چندینطبقه یا اصطلاحاً «مالسازی» به یکی از رویکردهای توسعه شهری تبدیل شده که ریشه در نوعی سبک زیست اقتصادی دارد.
سبک زیست اقتصادی تحمیلی یا انتخاب آگاهانه؟
حاکمیتها و مدیران شهری هستند که شکل زیست اقتصادی مردم را تعیین میکنند. تجمع مشاغل در یک نقطه به نام مال یا پاساژ و سوق دادن مردم به آنجا، همراه با رستورانها، فستفودها، مراکز بازی و سینماها، بخشی از سبک زندگی نظام سرمایهداری محسوب میشود. این مدل، تبعات فرهنگی خاص خود را نیز به همراه دارد.
در مقابل، بازارهای سنتی که در محلهها قرار داشتند و در کنارشان مسجد و راستههای مغازههای کوچک دیده میشد، باعث پراکندگی جمعیت در سطح محلهها میشد. اما مدل جدید، تمرکز و تجمیع را ترویج میدهد. این سبک زیست اقتصادی، تحمیلشده از سوی مدلهای کلانتر توسعه است؛ چه مدیران شهری و کشوری از آن آگاه باشند و چه نباشند.
توجیه اقتصادی مالسازی برای سرمایهگذاران
-
ساخت مجتمعهای تجاری در حاشیه شهر (مناطق با قیمت پایین زمین)
-
خرید زمینهای اطراف و افزایش ارزش آنها پس از احداث مال
-
جبران زیان واحدهای خالی از طریق سود حاصل از افزایش ارزش زمین
نقش شهرداریها در توسعه مالها
-
صدور پروانه ساخت بر اساس طرح تفصیلی و کاربری تجاری
-
دریافت هزینههای صدور مجوز، تراکم و پروانه
-
رعایت ملاحظاتی مانند پارکینگ، دسترسی و ترافیک
عوامل موفقیت یا شکست مالها
✅ برندینگ و جذابیت مرکز (مثال: موفقیت سیتیسنتر در مقابل ارگ جهاننما)
✅ تبدیل به بازار تخصصی (مثل پاساژ طالقانی برای کامپیوتر)
✅ دسترسی به حملونقل عمومی (نزدیکی به مترو، کاهش تردد شهری)
آینده مالسازی در ایران
برخی برنامهها برای ایجاد بازارهای متمرکز طلا، ابزارآلات و لوازم خانگی در حال پیگیری است. اگر این طرحها با حملونقل عمومی ترکیب شود، میتواند به کاهش ترافیک و دسترسی بهتر مردم بینجامد.
